Laat je geld renderen met rentes vanaf 4% per jaar.
De Europese economie staat voor grote uitdagingen. De Europese concurrentiekracht staat onder druk en de productiviteitsgroei blijft sterk achter, vooral in vergelijking met de Verenigde Staten. Om onze welvaart op peil te houden, zijn er grote investeringen nodig door met name private financiers. De EU benadrukt dit belang, zelfs voor sectoren zoals de defensie-industrie. Toch blijft de interne Europese markt verdeeld, met hoge drempels voor handel en investeringen tussen landen. Volgens het Internationaal Monetair Fonds (IMF) zijn de huidige handelsbelemmeringen vergelijkbaar met hoge invoertarieven, wat bedrijven veel geld kost. Het wegnemen van deze barrières is essentieel om de productiviteit en concurrentiekracht van Europa te versterken. In de toekomst kan een beter geïntegreerde interne markt zorgen voor meer handel, efficiëntere investeringen en een sterkere Europese economie. Hoe ziet de situatie er voor Europa nu uit en wat stelt het kabinet voor?
Een sterke kapitaalmarkt ondersteunt bedrijven in hun groei en ambities, wat zorgt voor meer banen, een hogere productiviteit en een bredere welvaart. Burgers hebben hierdoor extra mogelijkheden en kunnen daarnaast profiteren van extra rendement via beleggingen en hun pensioenopbouw. Op dit moment heeft iedere EU-lidstaat een eigen kapitaalmarkt met nationale regels, wat per land grote verschillen kan hebben. Dit leidt tot barrières, waardoor kapitaal binnen de EU niet efficiënt kan stromen. Dit kost tijd, geld en belemmert groei voor de bedrijven die het op dat moment nodig hebben. Het kabinet wil hiervoor een kapitaalmarktunie ontwikkelen om hier verandering te brengen.
Hier hebben voornamelijk innovatieve bedrijven baat bij. Start -en scale ups hebben moeite om aan een financiering te komen die hun groei ondersteunt en om uit te groeien naar grote ondernemingen. Lees hierover meer in: minder groeikapitaal voor Nederlandse startups. In de Europese Unie zijn bankleningen voor deze bedrijven niet altijd beschikbaar, vanwege het risiconiveau dat deze investeringen met zich meebrengen. Echter heeft de EU deze innovatieve bedrijven wel nodig om te concurreren tegen de VS, de productiviteitsgroei te verhogen en om de onafhankelijkheid van niet-Europese bedrijven te verkleinen.
Er zijn weinig private investeerders en investeringsfondsen die in latere financieringsrondes van scale-ups mee kunnen doen en dit heeft als gevolg dat bedrijven kampen met opschalingsproblemen. Om toch dit kapitaal op te halen, kiezen bedrijven ervoor om durfkapitaal in de VS op te halen en hun schaalbaarheid te realiseren. Hierdoor verliest Europa innovatie. Tussen 2008 en 2021 verplaatste bijna 30 procent van de in Europa opgerichte unicorns – start-ups met een waarde van meer dan 1 miljard dollar – hun hoofdkantoor naar het buitenland, vaak naar de VS. Dit betekent een groot verlies aan innovatiekracht en economisch potentieel voor Europa.
Het kabinet wil hier verandering in brengen door kapitaal beschikbaar te stellen. Dit kapitaal is er, maar niet bereikbaar voor bedrijven. Europese huishoudens sparen veel en gezamenlijk hebben Europeanen maar liefst 33 biljoen aan spaargeld. In Nederland ligt dit op ruim 600 miljard, dat vooral op banken staat met een lage spaarrente. Het vermogen dat wordt belegd, wordt voornamelijk geïnvesteerd in Amerikaanse bedrijven. Dit geldt zowel voor de huishoudens die zelf beleggen als het pensioenvermogen.
Door een combinatie van veel kapitaal dat wordt gespaard en de niet-Europese beleggingen, is er weinig kapitaal beschikbaar voor start-en scale-ups om te groeien. Door dit te veranderen en meer geld te investeren in Europese initiatieven, kan de productiviteit en de welvaart worden vergroot. Een Europese kapitaalmarktunie kan hier de oplossing voor bieden. Dit zal zowel het bedrijfsleven als de burger helpen, door rendementen te behalen voor beide partijen. Het zal ook Nederland helpen om zowel kansen voor innovatieve bedrijven als de welvaart te vergroten. De Nederlandse kapitaalmarkt is te klein om de kapitaalbehoefte van innovatieve bedrijven te financieren en daar hebben we de samenwerking van Nederlandse buurlanden hard nodig. De internationale barrières binnen Europa om kapitaal op te halen zouden verlaagd moeten worden, zodat de Nederlandse bedrijven beter geholpen kunnen worden in de groei met het benodigde kapitaal. Het kabinet ziet urgentie in het ontwikkelen van de kapitaalmarktunie.
Om dit te bereiken is een sterke, gezamenlijke Europese kapitaalmarkt essentieel. Op dit moment houden sommige lidstaten vast aan hun eigen nationale kapitaalmarkt, ook wanneer deze minder efficiënt is. Dit belemmert de groei van een diepere kapitaalmarktunie en maakt Europa als geheel economisch zwakker. Het kabinet zet daarom in op het versterken van de Nederlandse kapitaalmarkt, maar erkent tegelijkertijd de grote voordelen van een goed functionerende Europese kapitaalmarkt. Deze kapitaalmarktunie zal niet alleen innovatieve Nederlandse bedrijven helpen groeien, maar ook nieuwe investeringsmogelijkheden creëren en de economische welvaart binnen Europa vergroten.
Het kabinet zet zich ambitieus in voor de versterking van de kapitaalmarktunie, omdat dit van groot belang is voor de Nederlandse economie. Dit vereist zowel actie op Europees niveau als nationale maatregelen. Daarbij wil het kabinet verder gaan dan eerdere Nederlandse inspanningen. Om de Europese kapitaalmarktunie te versterken, richt het kabinet zich op drie belangrijke pijlers.
Sterker toezicht
Veel partijen op de kapitaalmarkt hebben verschillende kantoren gevestigd in de EU. Door verschillende nationale toezichthouders, worden Europese afspraken per land anders geïnterpreteerd en dit leidt tot onduidelijkheden, maar ook door inefficiëntie, extra kosten en barrières in de schaalbaarheid van Europese bedrijven. Het kabinet zet in op uniforme uitvoering van de regelgeving om het Europese toezicht voor deze internationale partijen efficiënter te maken. Het kabinet pleit dus voor een versterking van het Europese toezicht op de kapitaalmarkt.
Meer en divers kapitaal aanbod
Door een gebrek aan private investering bij risicodragende investeringen, zoals durfkapitaal, kunnen scale -en startups hun ambities en groei doelen niet behalen. Dit probleem komt voornamelijk voor in investeringen boven de 50 miljoen euro. Het ‘IBO bedrijfsfinanciering’ trekt de conclusie dat dit voornamelijk komt door een gebrek aan kapitaalkrachtige, internationale investeringsfondsen die hierin ondersteuning kunnen bieden. Op dit moment staat er veel kapitaal bij spaarders op de bank. Het totale vermogen is dus wel aanwezig, maar dat zetten we niet goed in. Het kabinet stelt acties voor, zoals het toepassen van fiscale prikkels, om beleggen meer te stimuleren.
Duidelijkere regels
Zolang de regels in EU-landen verschillend blijven, blijft het voor bedrijven lastig en duur om in andere landen te investeren. Vooral de verschillen in faillissementsrecht, eigendomsrechten en beursregels zorgen voor problemen. Dit betekent dat bedrijven, vooral mkb’ers, minder makkelijk aan financiering kunnen komen. Het kabinet wil deze regels meer op elkaar laten aansluiten, zodat bedrijven makkelijker over de grens kunnen investeren en groeien. Dit moet zorgen voor minder papierwerk, snellere transacties en betere financieringsmogelijkheden.
Het kabinet zet zich actief in om de kapitaalmarkt binnen de EU verder te versterken. Door samen te werken met andere landen en voorstellen in te dienen, wil het kabinet bijdragen aan betere en toegankelijke financieringsmogelijkheden voor bedrijven. Binnenkort komt de Europese Commissie met een nieuwe strategie voor de spaar- en investeringsunie, waarin verdere stappen voor de kapitaalmarkt worden uitgewerkt. In de toekomst kan een sterkere en beter geharmoniseerde kapitaalmarkt ervoor zorgen dat bedrijven makkelijker aan financiering komen, investeringen efficiënter worden en economische groei in heel Europa wordt bevorderd.
Tweede Kamer der Staten-Generaal. (2025, 17 maart). Kabinetsinzet kapitaalmarktunie (Kamerstuk 21501-30, nr. 621). Ministerie van Financiën. https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2025/03/17/kabinetsinzet-kapitaalmarktunie